PN-Governu deskute lei tolu, Xanana “abandona” plenaria

.

Jornal Nacional Diário - 22 de junho de 2016

Parlamentu Nasional (PN) ho Governu, Tersa (21/06/2016), dekuste lei tolu, kompostu husi lei Rai, lei fundu kriasaun de espropriasaun no lei ordenamentu teritorio iha faze jeneralidade. Maibe, wainhira deputuda leitor lee namanas hela pareser lei sira ne’e ho lian Portugues, Ministru Planeamento no Investimentu Estratejiku (MPIE), Kayrala Xanana Gusmão, husik hela plenaria (abandona), tanba la aguenta ho leitura ne’ebe lee kuaze oras rua nia laran.

Leitura pareser ne’e primeiru lee husi Vise Prezidente komisaun A, Arão Noe de Jesus, no to’o iha pagina hat, kontinua fali ba pagina lima, lee fali husi deputado Joaquim dos Santos akompanha husi prezidente komisaun A, deputada Carmelita Caetano Monis.

Ho asaun ‘abadona’ plenaria ne’ebe hatudu husi MPIE Xanana Gusmão, atual prezidenti partidu CNRT ne’e, jornalista tenta husu tuir ba deputadu balun. Maibe sira ida-idak ho nia konkluzsaun. Deputado balun hateten parase Ministru Xanana la satisfeito ho buat balu ne’ebe mak iha relatorio ne’e ninia laran.

Maibe,  deputado Arão Noe, dehan katak, situasaun ne’e mosu normal, lapresija Ministru Xanana Gusmão atu akompanha to’o remata, tanba iha Ministru Obras Publikas, Gastão Sousa.

“Ne’e normal, parese ministru iha asuntus balu ne’ebe mak presija tebes nia atu hare lalais, ne’ebe ita la bele foti ne’e ba kestaun,” klarifika Arão Noe.

Marka prezensa iha diskusaun lei tolu ne’e, alem de Ministru Xanana Gusmão, iha mos Sekretariu Estadu Terras no Propriedades, Jaime Xavier Lopez, ho mos Ministru Obras Publikas, Transportes no Komunikasoens (MOPTK), Gastão de Sousa.

Vise Prezidente Komisaun A, Parlamentu Nasional, trata asuntu, Justisa, Lei, Poder Lokal, Anti Korrupsaun, no Adiministrasaun Publiku, Arão Noe de Jesus, hateten katak, tanba ejijesia publika no mos husi Governu katak pakote lei tolu ne’e inportante, tanba ne’e maka komisaun fo prioridade ne’ebe durante semana rua audensia no prepara relatorio no submete ba plenaria para atu aprova jeneralidade.

“Antes aprova halo leitura ba lei ordenamentu teritorio, ne’e para definisaun uju rai ne’e oinsa, tanba lei tolu ne’e iha ligasaun ba malu, ne’ebe inportante teb-tebes atu bele aprova lalais, hodi nune’e sai hanesan baze ba halo ordenamentu teritorio ba ita nian,”  hateten vice Prezidente komisaun A ne’e ba jornalista sira.

Deputado bankada CNRT ne’e hatutan tan, kona ba lei rai iha submisaun ida katak, intrudus fila fali, mais depois komisaun hare ba mai katak kapituku 8 koalia kona ba espropriasaun, maibe asuntu espropriasaun ne’e tenke halo estudus ida klean, tanba ne’e maka komisaun A konkorda ho parte Governu, katak ida ne’e sei regula ho lei rasik, tanba tenke halo estudus ida profundu hodi hatene katak espropriasaun ne’e atu espropria hira.

Iha fatin hanesan, Sekretario Estado Terras no Propriedades, Jaime Xavier Lopez, hateten katak, prezensa Governu nian iha diskusaun ne’e importante tebes, tanba atu deskute lei rai.

“Prezensa Governu nian iha diskusaun ne’e, tanba iha lei rua ne’ebe mak ami presija ami, lei hanesan espropriasaun no lei rai ne’e nune’e mos lei ordenamentu teritorial , lei tolu ne’e sai tiha pakote ida, ne’ebe agora dadauk iha hela faze diskusaun ninian,” dehan Jaime Xavier.

Durante loron romak, PN ho Ministeriu relevante deskute deit ba iha faze jeneralidade, no lei hirak ne’e antes hodi mai deskute hamutuk iha plenaria. Antes ne’e mos komisaun A ne’ebe trata asuntu ba lei sira ne’e halo ona audensia ho sosiedade civil no instituisaun balu ne’ebe mak iha relasaun ho lei hirak ne’e. mia

.