Vicente Fernandes
Ha’u triste tebes uainhira ha’u haree situasaun politik iha ha’u nia rai doben, aat liu tan, haree saida mak Parlamentu Nasional no Governu halo ba ita nia aman boot, ba ita nia heroi nasional ida, Taur Matan Ruak.
Fulan balun liu ba ema ida hosi blog ida ne’e hakerek katak Rui sai malisan boot ida ba ita nia rai doben, ha’u mos hanoin nune’e maibe tuir ha’u nia hanoin, Rui aat liu Satanás.
Ita analiza took saida mak akontese hosikedas Rui Arauju hahu nia knaar hanesan Primeiru Ministru. Nia hanesan ema jerasaun foun ita iha esperansa boot katak politik foun sei hahu iha ita nia nasaun hodi dezenvolve hodi kombate kiak no mukit iha ita nia rai, maibe lae liu. Rui simu pose no instabilidade hahú kedas iha ita nia rai, kombate kiak no korupsaun sai nafatin mehi ka mehi aat ida ba Timor Oan.
Ho Rui ita nia rai asisti politik represaun, oho veteranu ida, perseguisaun ba media no kriasaun instabilidade boot iha ita nia rai. Rui konsegue duni tau veteranu (ita nia rikusoin boot ida) hirus malu, korupsaun nafatin, soe osan arbiru ba malu no povu kontinua nafatin sai penonton iha nia rai rasik. Rui laos malisan, tuir ha’u nia hanoin nia aat liu Satanás. Loron ida ha’u sei konta istória ida kona ba ema Ainaro ida ke servisu ba Apodeti to’o 1999, maibe agora laos importante, importante tebes mak ita loke ita nia matan no tenki kuidadu ho Satanás foun ke la’o hela iha ita nia rai no kria instabilidade iha Timor Oan nia leet.
Ema hotu foin hahu halo akuzasaun barak ba ita nia Prezidenti tanba Maun Taur hakarak halo mudansa jerasional iha komandu F-FDTL nian, ha’u konkorda ho ita nia Maun boot, to’o ona tempu ba ita nia katuas sira ba deskansa oituan, Maun Lere mos idade avansadu tebes, to’o tempu ona hodi reforma, Maun Lere ita hotu tenki hakruk duni no agradese ho fuan saida mak nia halo ba ita nia rai, ninia sakrifisiu iha ai laran no ninia kontribuisaun boot teb-tebes hodi ohin loron Timor-Leste bele hamrik iha mundu nia leet hanesan nasaun soberana no independenti.
Satanás foun iha Timor, Rui, tuir ha’u nia hanoin, nia halimar barak ona, sira halo jogadas foer tebes hasoru Maun Taur hodi nune’e sira bele hafoer Maun boot nia naran, maibe, tur tiha, la hetan, boy! Taur Matan Ruak mos ema ho “ulun toos” no hanoin ho ninia ulun rasik, laos hanesan Rui ke loron-kalan hatene de’it dehan, “Ya, Pak” ba ninia patraun Xanana. O la moe Rui? Karik lae duni.
Governu hatene ona katak Maun Lere labele ona asumi kargu Chefe de Estadu Maior Forsas Armadas nian no Maun Taur husu ba hadia lei organika maibe Satanás nia governu la rona no tuir lei kargu Chefe Estado Maior vale ba dala rua deit, labele liu tan.
Foin Satanás nia governu haruka naran rua ba Maun Taur nomeia, ida mak Maun Lere no seluk mak Pedro Klamar Fuik.
Maun alin doben sira, ita nia Maun boot hili Klamar Fuir (ha’u la dun konkorda ho Pedro hanesan lider F-FDTL nian) maibe afinal de contas, se mak kulpadu? Maun Taur ka Satanás nia governu? Se mak propoin naran Klamar Fuik nian? Saida mak ita nia Maun boot Taur bele halo? Maun Lere labele ona tuir lei, tanba sa Satanás nia governu la hadia lei organika? Sira ema kriminozu ke la iha respeito ba lei? Ka saida lolos?
Ema barak hirus Maun Taur maibe ha’u rasik sei la kompriende tanba sa imi la ba hirus Satanás no ninia governu? Tanba sa? Imi hotu hamutuk ho Satanás hodi hatun Maun Taur? Saida mak to’o ohin loron ita nia Maun boot halo hasoru ita nia rai ka ba ita nia povu? Husik ha’u dehan ba imi. Zero, Maun Taur nunka halo buat nein ida hasoru ita nia rai ka hasoru ita nia povu doben.
Rui Satanás mak hakarak divide ita hodi sira bele nafatin ukun tuir sira nia hakarak, hodi sira nafatin hanehan povu doben ida ne’e, hodi sira fakar povu nia osan ba projeitu ema bulak nian ke la fo’o vantajen nein ida ba povu, hodi sira tau osan kiik ba povu nia nesesidade baziku hanesan bee mos, saude no edukasaun. Ida ne’e mak sira hakarak no sira hatene katak sira tenke tau ba dook Maun Taur tanba nia la halo sira nia jogadas foer hodi sama povu.
Rui Araujo labele halimar ka kokotek barak tanba nia laos Primeiru Ministru de jure nia sai Primeiru Ministru de facto tanba povu la hili nia (povu laos ema bulak) hodi nia tur hanesan bintang ida maibe povu hili duni Maun Taur iha eleisaun demokratika ida iha tinan 2012, Maun Taur manan ho votus barak tebes, kandidatu FRETILIN nian, kuitadu, lakon la halimar.
Maun Taur ninia lejitimidade hodi ukun boot liu Rui Satanás nian, ne’ebe diak liu Rui hatene tau nia aan hodi la hafoer tan ita nia rai nomos FRETILIN nia naran boot.
Rui Araujo karik moe oituan ba halo ninia servisu no hapara ona koko kria instabilidade, diak liu goza ona kargu PM nian tanba iha tinan 2017 povu ba foo reforma antesipada ba Satanás.
Moe laiha liu!
.
Sem comentários:
Enviar um comentário
Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.