Ami husu ho lian makas ba Estadu no Mauk Moruk hodi buka solusaun ba problema ne'e ke afeta povu tomak

.

MOVIMENTU UNIVERSITARIU TIMOR LESTE (MUTL)

Nú.Kontaktu 77322480/774534486/75828203

KOMUNIKADU IMPRENSA

Introdusaun Nu’udar ema wain hatene katak existensia Konsellu Revolusaun Maubere (KRM) ne’ebé mak lidera husi Sr. Mauk Moruk durante ne’e halo ema hotu sai preukupadu tamba ne’e mak Parlamentu Nacional aprova rezolusaun númeru 05/2014 hodi taka no hapara atividade husi grupu refere tamba ho razaun katak fo repúdiu ba instabilidade no ameasas estadu direitu demokratiku ne’e.

No ita hotu hatene katak durante ne’e grupu Konsellu Revolusaun Maubere mos kontinua reziste hodi ezije ninia direitu nu’udar sidadaun ida iha paíz demokratiku ne’e maibé resistensia ne’e hamosu tan instabilidade iha rai laran, liu-liu iha Postu Administrativu Laga no Baguia, Municipiu Baucau tamba konsege hakanek membru PNTL ne’ebé mak halao kna’ar hodi kontrola ita nia estabilidade iha nasaun ida ne’e.

 Situasaun ida ne’e ita nia estadu halo ona intervensaun liu husi Komandu Operasaun Konjunta hodi buka tuir Mauk Moruk ho nia elementu sira hodi submete ba prosesu justisa. Operasaun Hanita ida ne’e kuaze lao ona fulan tolu maibé seidauk iha solusaun ba determinsaun kazu entre Mauk Moruk ho Estadu Timor Leste. Maibe iha loron domingu,28 juñu 2015, iha Postu Administrativu Laga kontinua akontese konfrontasaun entre Grupu KRM no Forsa Hanita hodi rejulta membru F-FDTL ida kanek.

Ita hotu hatene katak kauza husi operasaun Hanita durante ne’e mos konsege halakon povu inosente balun nia vida tamba presaun serku husi KOK, inklui mos hetan torturasaun ho formas violasaun direitus humanus oin-oin.

Depois akontesimentu konfrontasaun entre Mauk Moruk ho membru Hanita durante liu loron ha’at nia laran dalan no ailaran tomak taka metin, movimentu públiku blokeiadu, aihan baziku iha kios hahu folin sae ona. Ikus mai hafoin loron rua enkontru entre Brigadeiru Falur Rate Laek ho populasaun iha Laga no Baguia transporte públiku lao fali ona no populasaun mos hahu fila ba natar no to’os, maibé populasaun tomak sei iha kondisaun traumatizadu tamba intervensaun membru Hanita durante ne’e hamosu depresaun psikolojia no traumatiku todan ba liu-liu oan kiik sira.

Tamba ne’e mak ami husi Movimentu Universitariu Timor Leste (MUTL) hakarak fo alternativu ba parte hanesan:

1. Ami husu ho lian maka’as ba Presidente da Repúblika no Parlamentu Nacional atu refujia ba populasaun sira iha Postu Administrativu Laga, Baguia no Quelicai  espesifiku area ne’ebé mak tarjetu ba servisu Komando Operasaun Konjunta nian, hodi bele buka tuir Mauk Mauk to’o kaptura tiha mak lori fila komunidade ba sira nian hela fatin.

2. Ami husu ho lian makas ba Komando Operasaun Konjunta atu responsabiliza ba asaun ne’ebé mak forsa Hanita tiru mate populasaun ida ho naran Luis Ramos, Aldeia Iraoso, Suco Samalari, Postu Administrativu Baguia. Nune’e mos ami ezije ba Ministru Públiku atu loke inverstigasaun ba kazu refere.

3. Ami husu ba Parlamentu Nacional atu forma Komisaun inkeritu independente ida hodi investiga aktus violensia no brutal sira ne’ebé mak membru Hanita nia komete hasoru povu sala laek sira, nune’e bele sai dokumentu esperiensia ba povu Timor Leste atu labele repete tan violasaun direitus humanus iha futuru.

4. Ami husu ba Komando Operasaun Konjunta fo espasu ba media social sira hotu bele ba halo kobertura hodi fo sai informasaun real ne’ebé mak akontese iha operasaun Hanita nian laran ba públiku.

5. Husu ba Komando Operasaun Konjunta fo mos espasu ba PDHJ atu halo monitorizasaun ba operasaun Hanita ne’ebé mak lao hodi garantia ba direitus humanus iha rai doben ida ne’e.

6. Ami husu nafatin ba Komando Operasaun Konjunta tenki hatudu ninia profesionalizmu atu halo operasaun ba grupu Konsellu Revolusaun Maubere (Signifika katak KOK ba buka Mauk Moruk no nia elemente sira deit labele tortura ba povu inosente sira).

7. Ami husu ho lian makas ba Konsellu Revolusaun Maubere ne’ebé mak lidera husi Mauk Moruk atu koopera ho estadu hodi buka solusaun ba problema ne’ebé mak konseidera sai polimika ba povu tomak.Tamba ita bo’ot sira nudar jerasaun tuan hatudu edukasaun nasionalizmu no patriotizmu ba ami jerasaun foun.

8. Ami konkorda ho Eis Presidente Repúblika no Premiadu Nobel da Paz Sr. Ramos Horta nia komitmentu atu sai nudar mediador ba polimika kazu Mauk Moruk ho Xanana Gusmao hodi nune’e bele hetan dalan determinasaun ba polimika ida ne’e tamba povu tomak presiza moris hakmatek hodi goja independensia nian diak.

9. Ami husu nafatin ba Presidente Repúblika no Parlamentu Nacional atu hapara operasaun Hanita fo fali servisu ba PNTL tamba ema hotu konsidera Komandu Operasaun Konjunta nia servisu iha terenu hatudu formas violasaun direitus humanus barak.

10. Karik la responde ezijensia hirak ne’e ami sei halo asaun pasifiku ida ba Presidente da Repúblika nomos sei lori kompetente estadu nian ba tribunal.

Dili, 08/07/2015

Responsavel MUTL

Faustino Soares

Porta Voz

(Kelsio Julio Lopes)

.