GOPAC-TL Konsidera Desizaun Taur Hafraku Sistema Justisa

.

 Jornal Independente -10 Setembru 2014

Organizasaun Global Parlamentar Luta Kontra Korupsaun (GOPAC) Timor-Leste konsidera desizaun Prezidenti Republika Taur Matan Ruak hodi fó indultu ba prizioneira Lucia Lobatu ne’e sei hafraku sistema justisa.

Prezidenti ezekutivu GOPAC-TL, Francisco Miranda Branco hatete, desizaun Prezidenti Taur fo indultu ba Lucia Lobatu ne’ebé komete krime korrupsaun hatudu imajen la diak no inkonstensia inklui laiha vontade politika seriu atu kombate korupsaun.

“Ida ne’e hanesan mensajen ida ba ita hotu katak, atu harii impunidade ba krime korupsaun tamba koruptor sira hetan indultu no iha fatin seluk hataka sistematiku ba ita nia sistema justisa no ataka sistematiku ba instituisaun ne’ebe ita harii hodi kombate luta kontra Korupsaun,” dehan nia liu husi konferensia imprensa iha salaun GOPAC-TL, Parlamentu Nasionál, horsehik.

"Ita haree krime korrupsaun hanesan krime kontra humanidade no krime ne'ebé nia konsekuensia lori fiar ba ema barak no mukit barak," nia lamenta.

Desizaun PR, tuir nia, iha tentasaun ona atu hari impunidade ba krime korupsaun no laiha seriedade politika hodi kombate korupsaun iha TL ne'ebé konsidera krime extra-ordinariu.

"Ita haree krime korrupsaun hanesan krime kontra humanidade no krime ne'ebé nia konsekuensia lori fiar ba ema barak no mukit barak," nia lamenta.

Nia dehan, razaun humanidade ladun baze forte atu fó indultu prizioneira ne'ebé komete korrupsaun tanba taka povu hodi hetan fasilidade no situasaun moris di'ak.

Ita bele haree karik razaun mediku mos ita lahatene tanba laiha komprovadu katak nia (Lúcia Lobato) iha ona faze terminal," noa afirma.

“Se ita iha vontade politika duni atu kombate korupsaun, dalan ne’ebé di' ak liu mak labele fó indultu ba nia (Lucia Lobato) tanba loke dalan ba ema seluk halo korupsaun rame-rame,” dehan GOPAC-TL triste.
,

Tanba ne’e, nia dehan GOPAC-TL no Parlamentar sira iha organizasaun ne’e fó lamentasaun boot ba desizaun PR ne’ebe fo indultu ba krime korupsaun maske Prezidente Repúblika

Maki nune'e, tuir Branco katak, Prezidente iha kompetensia konstitusionál hodi fó indultu maibé kazu korupsaun ne'e kazu extra-ordinariu.

Atu responde situasaun GOPAC-TL sei tenta fó hanoin no halo pareser inklui proposta ba Parlamentu Nasinál hodi fó prioridade ba aprovasaun lei amnestia ne'ebé kaduka iha PN atu regulariza prosesu fó indultu no direitu sira seluk ba prizioneiru nian.

"Ami haree vakum ne'ebé ita iha hodi regulariza ita bele loke dalan para iha abuzu de poder hosi parte sira ne'ebé iha kompetensia konstitusionál atu fó indultu ba prizioneiru sira," nia garante.

Antes ne’e, sosieade sivil sira mos konsidera desizaun Prezidente Repúblika, Taur Matan Ruak hodi "liberta" koruptor Lucia Lobatu ne’e hafoer imajen Timor-Leste ne’ebé ratifika ona konvensaun Organizasaun Nasoens Unidas (ONU) nian kona ba kombate korupsaun.

Sosiedade sivil hato’o kritikas ne’e liu husi deklarasaun konjunta, kompostu husi, Luta Hamutuk (LH, Haburas Fundation, CEPAD, Fundasaun Mahein (FM), RENETIL no TLMDC.

Iha parte seluk, eis Vise Primeiru Ministru Mario Viegas Carrascalão husu ba Prezidente Repúblika atu esklarese ba públiku kona ba desizaun fó indultu ba Lucia Lobato.

Tanba tuir nia katak, desizaun ne'e injustisa duni, tanba ema na'in hira mak tama ona ba kadeia ho akuzasaun ne'ebé mak  hanesan la hetan indultu.

Hanesan kondenadu Antonio Araujo Freitas (eis diretór Ministériu Justisa) ne'ebé hetan pena prizaun tanba involve korupsaun hamutuk ho nia Ministra uluk Lucia Lobato.

Realidade, kondenadu kontinua kumpri nia pena prizaun ne'ebé tuir observasaun públiku katak komportamentu di'ak tebes, tanba nunka halo deklarasaun públiku tuir regras prizaun.

Carrascalão dehan, kestaun saúde Lucia Lobato rekopera ona no lolos tenki kumpri nia pena prizaun to'o nia loron kastigu hotu ka metade mak foin bele hetan indultu.

Tuir observasaun diario ne'e katak, bainhira kondenadu korupsaun Lucia sai hosi prizaun Gleno ho matan-ween tanba orgullo. Entretantu iha sorin seluk esposa kondenadu Antonio Araujo Freitas, Olandina Oliveira tanis, tanba triste no laran susar bainhira haree Lúcia Lobato hetan perdaun husi Prezidente Repúblika Taur Matan Ruak.

Iha sorin seluk, antes ne'e mós Organizasaun Lalenok Ba Ema Hotu (LABEH) no Yayasan HAK mós konsidera desizaun Prezidente Taur ne'e injustisa no loke dalan hodi haburas korupsaun.

.