,
OPINIAUN HUSI DOMINGOS BABO
Bobar malu la hotu-hotu, prosesu natureza ba implementasaun Demokrasia iha pais nurak ida ne’e “BELE MATE SEDU”, Konstitusaun RDTL fo ona duni kbit no responsabilidade ba orgaun soberania hotu-hotu hodi MANEJA no halo kalkulasaun ba funsionamento do Estado, orgaun ida labele sub mete ba orgaun seluk, se deit bele tau hanoin ne’e iha ninia konsiderasaun.
Bele koloka hanoin sira que diak hodi hakbesik an ba prosesu dezenvolvimentu Supra-Strutura ba Estadu, maibe faktus provado hatudu katak, ema balu la iha hanoin no hakarak hodi fo ninia kontribuisaun ba konstruksaun Estadu ingeral, liu-liu iha parte Justiça.
Iha momentu ne’e, Lider Politik hanesa Xanana Gusmao hakarak koko Mentalidade husi Orgaun Judikativu nebe simu knar Konstitusional hodi defende JUSTICA ou LIA LOS iha Timor laran tomak husi ema liman foer balu nebe hakarak hamonu no lori Estadu ne’e ba ESTADU FAILHADU.
Xanana Gusmao Konsidera “Prokurador Geral da Republika Beikten” tamba deit PJR iha duni inisiativa diak hodi implementa Lei, nebe membru Governu sira Viola, liu-liu ba Kazu Korupsaun sira, maibe Xanana Gusmao ho BARANI TEBES-TEBES hasai Liafuan (KUDA KARETA)hasoru Prekurador Geral. Oinsa bele hahalok ne’e akontece??DUVIDAS BOT??
1. Bele mos Xanana Gusmao involve direitamente iha kazu Samuel Marcal (Director ADN).
2. Bele mos Xanana Gusmao hakarak salva Governu nebe nia Lidera rasik atu nune labele monu .
3. Bele mos Xanana iha inisiativa hodi salva intrese politik estrangeiru, nebe ohin loron aselera maka tebes ba rai Timor(liu husi Impresariu sira).
4. Bele mos Xanana Gusmao hakarak selu ninia comprimisu politik ho doador sira nebe durante kampanha fakar osan barak ba Partidu CNRT.
5. Bele mos Xanana Gusmao liu husi nia membru Governu sira hodi deposito osan Projetu nune bele hasoru eleisaun 2017.
6. Ikus Liu Xanana hakarak koko deit ninia Influenca ba ESTADO RDTL.
PREZIDENTI DA REPUBLIKA PREUKUPA KA LAE?
Hau hakfodak tebes wainhira Xanana Gusmao declara,
"PARLAMENTO LAIHA FAKTUS AKUZA HAU NEBE INTERVEN ONA JUSTICA”, PM Kayrala Gusmao dalaruma haluha tiha ona saida mak nia halo ba nia maluk LUTA NAIN “ MAUK MORUK NO L 7 ” iha momentu neba Tribunal Distrital Dili liu husi PJR lahatudu faktus hodi akuza “MAUK MORUK”, maibe Ministerio Publiku uza gravasaun dialogo simples entre Mauk Moruk no ema seluk i Informasaun husi ibun ba ibun, I foto sira nebe espailha iha Facebook/Internet hodi sai hanesa faktus forte ba Prokurador Jeral da Republika hodi kondena komandante L 7 no komandante Mauk Moruk.
Oinsa ho Xanana Gusmao? Depois PM Xanana fila husi Viazem ba nasaun amigu, Xanana Gusmao hato’o ninia deklarasaun “Prokurador Beikten,KAK Traidor no mesak Milisi” deklarasaun nebe publika sai husi TVTL , Radio no Media sosial, ho ton nervuzu Xanana hato’o ninia deklarasaun nudar Primeiru Ministru perguntas mak ne’e:
SITUASAUN NE’E INTERVEN KA LAE?
Karik nunee Maun Xanana Gusmao hakarak nega ba situasaun nebe nia rasik mak halo, oinsa bele Maun Xanana Gusmao husu ba Parlamento konaba ninia hahalok ne’e. EVIDENSIA MAK NE’E ONA-SAIDA TAN, Maun Xanana Gusmao dalaruma hakfodak oituan ho situsaun nebe nia an rasik mak halo.
Se Xanana Gusmao la hetan lalais “PRIZAUN PREVENTIVA” PM Kayrala Xanana Gusmao bele halakon hotu Provas no Evendensia nebe durante ne’e Prokurador Geral da Republika rekolheu tiha ona, dalan saida mak Xanana Gusmao bele uza hodi halakon provas hira ne’e maka ho meius:
1. Bele liu husi subornu/antis ne’e Xanana deklara nia seI lori PJR ba Singapura, ba halo saida?
2. Abuzu Poder
3. Bele mos hamosu situasaun hodi ameasa ema ida nia vida moris.
Ita hare artigu 297.º (ABUZU PODER)
"Funsionariu nebe Abuzu Poder ka viola obrigasaun, nebe mai husi funsaun nebe nia kaer,atu hetan benefisiuba nia ka ba ema seluk ka hamosu prejuizu ba ema seluk se hetan pena prizaun tinan 1 to’o tinan 4, kuandu desposisaun legal seluk la haruka aplika pena todan liu".
Iha artigu 297.º ne hatudu katak Kayrala Xanana Gusmao uZa ona nia poder politika hanesa Premieru Ministru hodi salva autor kriminozo balu ba kazu Korupsaun (TIR nebe Samue Marcal simu).
Mai ita hare KODIGU PENAL RDTL “KORUPSAUN PASIVA” artigu 293.º
1. Ema nebe nia rasik ka hodi ema seluk ho ninia atorizasaun ka ratifikasaun, husu ka simu, ba nia rasik ka ba ema seluk, vantagem patromonial ka la patromonial, ka vantazem ne’e nia promesa, maske nia laiha dereitu, atu praktika ka la pratika aktu ruma, la hasoru obrigasaun nebe nia iha taba kargu nebe nia kaer, maski aktu ka omisaun akontece tiha ona molok pedidu ka aseitasaun pena prizaun to’o tinan 3 ka selu multa.
2. Sei hetan pena hanesa Ida ne’e funsionariu nebe, nia rasil ka hodi ema seluk, ho nia autorizasaun ka ratifikasaun, husu ka simu ba nia rasik ka ema seluk, vantazem patromonial ka la patromonial,ka vantagem nebe nia promesa, maski nia laiha dereitu husi ema nebe husu tiha ona, husu dadaun ka tuir mai se husu buat ruma nebe nia tenki ezerse fungsaun nebe nia kaer para ema ne’e bele hetan.
Iha momentu seluk mos Xanana Gusmao rasik rekhunece katak ADN ninia servicu iha orientasaun Primeiru Ministru nia okos, artigu ne’e bele hodi akuza Xanana Gusmao bazeia ba resultadu investigasaun, sekarik iha faktus nebe forte pena Prizaun bele aumenta ba tinan 10.
Artigu 294.º (KORUPSAUN ATIVA).EVEDENCIA SAIDA MAK XANANA GUSMAO HAKARAK HUSU BA PARLAMENTO NASIONAL? Mesmu nune antis desizaun Tribunal tun Lei mos rekhunece "asas praduga tak bersalah" (prezunsaun inosensia) .
PROKURADOR IHA ATEN BRANI KA LAE?? HEIN SAIDA TAN?
.