“PNTL Ho PN Sei Kaptura Germo”

.

Jornal Nacional Diario - Kuarta-Feira, 12 Junho 2013 

Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) sei serviso hamutuk ho Parlamentu nasional liu husi Prezidenti feto Parlamentar hodi kaptura ema ne’ebe sai liman ain ‘germo’ ne’ebe lori feto Timor oan sai prostituisaun. 

Prezidenti feto parlamentar, Josefa Pereira hatete husi parte Parlamentu nasional ho Polisia sira servisu hamutuk hodi buka tuir ema ne’ebe mak organiza no responsavel hodi buka feto sira lori ba fa’an iha fatin protistuisaun ne’e kaer tanba, ne’e krime nune’e lori ba hata’an iha Tribunal. 

Prezidenti feto parlamentu ne’e mos rekonese katak, atu hamenus no halakon prostituisaun iha Timor Leste susar tanba wainhira Polisia Nasional Timor Leste halao kontrolu hodi identifika fatin prostituisaun hodi hasai sira iha fatin prostituisaun, sira halai fali ba iha fatin seluk. 

Nune’e mos iha razaun balun mak atividade ne’e fasil atu hetan osan tanba ekonomia fraku hodi sustenta nia a’an rasik hodi fasilita ba ninia nesesidade loro-loron nian, maske dala balun fo ona sansaun ba iha fatin balu-balun. 

Prezidente feto parlamentu Josefa Pereira hatutan tan katak, wainhira kria uma proprio ida ba feto sira ne’ebe mak halao prostituisaun iha Timor-Leste, sira mos tenki iha asistensia saude husi mediku sira no sira mos doutor ida tenki akompania sira nia situasaun saude loron-loron hodi nune’e ba sira ne’ebe mak saude diak mak bele hela no ba sira ne’ebe mak hetan ona kontaminasaun virus labele tama iha uma prostituisaun. 

“Hau anoin ne’e buat ida ne’ebe tenki organiza halo didiak maibe ida ne’e sub-mete ba estadu, tamba ne’e importante ba estadu maibe estadu Timor Leste prioridade barak liu duke atu hari’i uma proprio ba prostituisaun,” deputada ne’e hatutan ba JNDiario iha PN Tersa (11/6). 

Nia mos lamenta tamba, atividade prostituisaun ne’e sei fo ezemplo a’at ba labarik sira ne’ebe mak foin moris mai atu halo tuir buat a’at hirak ne’e, nune’e nia husu ba familia sira atu halo edukasaun ho moral ba familia sira hodi nune’e bele muda nia mentalidade. 

Iha fatin hanesan, Deputadu Arao Noe husi Bancada CNRT hateten katak, prostituisaun buras iha Timor Leste tamba ita nia moral no mentalidade ba ida-idak nian seidauk forte tamba ita le’e iha biblia antigu testamunha buat ne’e iha tiha ona, laos buat foun ida ba mundu. 

Nia hatutan, oinsa atu prevene situasuan ne’e depende ba ema ida-idak nia konsensia edukasaun moral iha familia tamba wainhira la iha ema ida mak besik iha fatin prostituisaun mak fatin prostituisaun rasik sei taka. 

Deputadua Arao mos hatutan tan, Polisia Nasional Timor-Leste nia kontrolu ba fatin prostituisaun mos sira la halo buat ida, tamba numeru polisia iha Timor foin 3 mill ne’ebe kompara ho numeru populasaun milaun 6 resin, tanba ne’e presiza hotu-hotu nia apoiu tomak hodi nune’e bele prevene ba moras HIV/AIDS iha Timor-Leste. 

Nia mos hatutan katak, wainhira Governu mak fo autorizasaun atu hari’i uma proprio ba fatin prostituisaun sempre loro-loron hetan simu hela deit demonstrasaun husi komunidade tomak, tamba TL seidauk bele harii uma ba prostituisaun tamba liga ba ita nia moral, relijaun katolika no kultura no sira seluk tan. 

Deputadu ne’e realsa liu tan, hari’I uma proprio ba prostituisaun ne’e fo impaktu boot ba labarik sira ne’ebe mak seidauk hatene mos hakarak ba hotu haree iha fatin ne’e no hakarak pratika, pior liu tan mak lori moras HIV/AIDS ba joven sira ne’ebe maka involve a’an iha atividade ne’e, tanba wainhira moras ne’e adaet ema tenki liu husi relasaun sexual. 

.