Desentralizasaun Munisipiu: “Lu-Olo Duvida Pontu Rua”

.

Jornal Timor Post Kuarta-Feira, 08 Maiu 2013

Eis Prezidenti Parlamentu Nasional (PN) Francisco Guterres Lu-Olo hatete, planu no programa governu nian atu realiza Kamara Munisipiu iha Distritu sira hamosu duvida kona ba desentralizasuan no deskonsentrasaun.

“Hau la dun intende didiak ho esplikasaun Sekretariu Estadu Administrasaun Poder Lokal (SEAPL) nian, tanba ne’e halo hau duvida ba pontu rua ne’e,” Lu-Olo hatete lia ne’e ba TP, hafoin partisipa inkontru nivel Viqueque oan iha salaun Komisaun Nasional ba Eleisaun (CNE), Caicoli, Dili, Tersa (7/5).

Nia husu ba Governu liu husi SEAPDL atu esplika prinsipiu rua ne’e ho klaru, tanba tuir nia hatene katak assuntu rua ne’e la hanesan. “Labele halo konfuzaun ba ita nia povu, tanba desentralizasaun ne’e buat ketak ida no deskonsentrasaun ne’e mos buat ketak ida,” Lu-Olo tenik.

Tanba ne’e, husu esplikasaun ida ne’ebe lolos hodi nune’e povu iha Distritun to’o ha area rural sira bele apar ho asuntu ne’e.

Prezidenti Partidu FRETILIN ne’e dehan, kuandu deskonsentrasaun entaun governu sentral nia liman ain mak sei tun ba kraik hodi hatun governu snetral nia desizaun liu husi politiku governu nian. Lu-Olo hatutan, desentralizasaun tenki iha kriasaun de orgaun, liu-liu eleisaun demokratika, ne’e duni kria orgaun iha kamara munisipiu, nune’e povu bele senti ninia benefisia partisipasaun direta.

“Tenki halo divulgasaun direta no ninia poder ne’e ba povu sira iha kraik ne’ebe iha tinan lima nia laran,” Lu-Olo afirma.

Nia reafirma, konseitu rua ne’e governu tenki esforsa maka’as para labele iha konfuzaun, tanba ne’e kuandu koalia deskonsentrasaun entaun politika ka governu sentral nian, maibe kuandu desentralizasaun povu iha baze mak foti rasik desizaun hodi hadia sira nia moris.

Oportunidade ne’e, Lu-Olo husu ba governu kria kondisaun barak liu tan ba planu no programa desentralizasaun, se laiha kondisaun sufisiente konserteza ba futuru distritu sira mak sei lori todan. “Hau sei la hatene planu no programa desentralizasaun munisipiu ne’e kondis ou lae ho situasuan ita nian agora, maibe hau husu deit mak governu tenki kria kondisaun barak liu tan,” Lu-Olo realsa.

Nia hatutan, se enkuantu governu la hare ba asuntu sira ne’e, nia dehan, ikus mai implementa tiha poder lokal mosu fallansu ruma konserteza distritu sira mak sala no lori todan no governu sentral sei fase liman.

Kestaun seluk ne’ebe, Lu-Olo temi mak, to’o agora governu seidauk aprejenta esbosu lei desentralizasaun ba Parlamentu Nasional atu deskuti, maibe sistema munisipiu sei liu husi kampania eleisoens, tanba ne’e partidu politiku ninia papel importante tebe-tebes.

“Partidu politiku sira tenki partisipa duni iha prosesu ne’e, se lae demokrasia ne’e lao ba ne’ebe, tanba ita koalia demokrasia maibe iha leten deit, depois partidu politikub sira ita tau ba sorin, entaun demokrasia laiha ona,” Lu-Olo hateten tan.

Nia dehan, papel povu nia iha desentralizasaun importante tebes, ne’e duni, atu partisipa iha kampania no eleisoens, povu sira neebe inskrita ona iha sira nia Distritu sei partisipa iha prosesu ne’e.

“Hau fiar katak, maske seidauk mos governu iha ona preparasaun, tanba ne’e parese hein tempu oituan para bele halo preparsaun diak liu tan, ne’e duni, parese iha tempu badak governu bele ona aprezenta esbosu lei ne’e ba PN.

Foto de, Facebook- Francisco Guterres " Lú-Olo".

.