Jornal Timor Post - Segunda-Feira, 28 Janeiru 2013
Ministru Petroliu no Rekursu Minarais, Alfredo Pires hateten, Governu
Timor Leste ho Australia kansela ona akordu kona-ba Certain Maritime
Arrangement In The Timor Sea (CMATS) ne’ebe durante ne’e la susesu
halo negosiasaun dada greater Sunrise (GS) mai Timor Leste.
“Iha 23 foin lalais ne’e Governu Timor Leste ho Australia kansela
akordu CMATS seidauk deside atu dada kadoras mai Timor Leste,” dehan
Alfredo ba Jornalista sira iha palasiu Governu, sesta (25/6).
Akordu refere, Governu Australia konsidera area maritime la dun vale
ona, tanba ne’e governu Timor Leste haree fila fali akordu foun.
“Akordu ne’e remata iha 2013, i agora apara ona ho governu Australia,
la tama iha efeitu to’o fulan tolu nia laran, maibe depois ne’e dalan
komesa loke ona ba se deit mak hakarak kansela kontratu, ne’e bele
kanse iha fulan Abrik to’o Dezembru, dalan loke ona,” tenik Alfredo.
Governu TL sei tetu hela nia vantazen no dezvantazen kona-ba akordu
foun ba interese estadu Timor Leste nian atu dada kadoras mai Timor
Leste.
“Hau hakarak dehan ba povu katak, agora ami haree hela hamutuk ho
Primeiru Ministru para haree klean kona-ba ita nia vantazen no
dezvantazen husi akordu ne’e, agora ami negosiu hela parte
intersantes,” nia esklarese.
Kona-ba kompania Woodside agora lao nafatin iha aspeitu tekniku i
komesa tuir rgulamentu kompara ho informasoens tuir estadus ne’ebe
iha, tuir nia, depois mak haree, tuir politika ba oin ne’e halo nusa?.
Tanba Timor Leste agora iha akordu tolu, TIT, IOA ho CMANTS iha 23
Fevereiru kansela ona, tanba iha CMATS laran katak, nia lakonsege
hanesan instrumentu atu rezolve problemas Greater Sunrise iha tasi
Timor.
“Ita kansela CMATS, maka bele loke posiblidade fronteiras maritimas,
agora ita nia vantazen ka la vantazen atu husi Fronteira Maritima
tinan 50 ne’e husi ita hotu nia kumprensaun, ami bele hatene ona saida
mak atu foti, maibe ema barak mak akarak rona Timor Leste nia pozisaun
atu ba ne’ebe,” komenta Ministru Petroliu ne’e.
Kestaun hanesan mos Alfredo dehan,”Se diak ba ita, diak to’o iha
ne’ebe? Se akordu ne’e nafatin, ita sei lao nafatin akordu ida ne’e
bele rezolve duni problema Greater sunrise ho solusaun ida ne’ebe ita
satisfas ka lae? entaun ida ne’e maka governu halo hela ho parseiru
Australia sira, tanba ne’e tratadu entre governu ho governu,” Alferdo
Kestiaona.
Nia hatutan, governu ninia kritika ne’e agora Ministeriu halo negosiu
hela dau-dauk, mas governu nia politika saida, Alfredo sei husi
Primeiru Ministru atu iha futuru bele koalia klaru liu tan Timor Leste
ninia pozisaun.
“Hau lakohi koalia detaillu liu tan, tanba ohin loron ema iha
teknolojia mos barak tanba ne’e hau ho Primeiru Ministru seidauk fo
sai buat sira ne’e detaillus,” Alfredo hateten.
Tinan ida ne’e, ami mos hatama lei ida ne’e iha Parlamentu, entaun ita
mos ba fali buka tiku soin sira magnet ka osanmean ho sira seluk it
abele book, entaun atu dehan deit katak, ita atu lao, laiha situasaun
apertadu ida ne’ebe tenki obriga ita dehan ita tenke book Greater
Sunrise.
“Agora prosesu ne’e iha nivel oioin deit, ita lao ho governu ba ho
governu, karik hau koalia tiha ona ho governu Australia ho Governu
Timor-Leste la konkorda greater Sunrise ne’e boot ka ki’ik, uluk boot,
woodside mai dehan ki’ik fali, Timor la fiar, entaun ita tenki sukat
fali, ne’ebe prosesu mina boot ka ki’ik, ne’e agora ami ho Australia
sukat hela,” dehan nia.
Ne’e importante nia bo’ot ka ki’ik ne’e iha implikasoens ne’ebe lao
hela no konkorda ona POR, se la sala tender iha ona kompania ida
ne’ebe mak manan tiha ona atu halo estudu, e estudu ne’e bele kustu
to’o U$1.5 miloens, no sira tenki tau setengah, Agora Timor gap maka
sei haree ba ida ne’e,” nia dehan.
.
Sem comentários:
Enviar um comentário
Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.