Bilou-Mali: “FALINTIL Mai Husi FRETILIN No Iha Nia Istoria Rasik”

.

Jornal Nacional Diario - Kinta-Feira, 23 Agustu 2012

FALINTIL moris la’os funda husi ema ida ka rua, maibe FALINTIL ne’e moris husi kanotak FRETILIN nian ne’ebe transforma husi forsa Timor oan rihun ba rihun ne’ebe uluk ezersito portugues hodi halo revolta iha kuartel Geral, Taibesi, Dili, hodi bele fo forca ba FRETILIN atu kontra Golpe.

Maria Domingas Alves alias Bilou-Mali atual membru parlamentu Nasional husi Bancada CNRT fo sasin katak, FALINTIL ne’e mosu husi FRETILIN, ne’ebe momentu ne’eba Timor oan rihun ba rihun nuudar militar Portugues nian mak transforma forca Defesa do Povu Maubere ba FALINTIL.

“Koalia kona ba FALINTIL ne’e mosu husi Partidu FRETILIN, Timor oan sira ne’ebe mak iha tempu ne’eba nuudar military Portugues sira mak transforma sira nia an nuudar FALINTIL, ida ne’e mak hanesan prosesu FALINTIL nian, ne’ebe to’o ikus hetan apoiu husi povu hodi hetan ukun rasik an, tanba ne’e FALINTIL moris iha nia istoria rasik,” esplika Bilou-Mali ba JNDiario iha Parlamentu Nasional, Kuarta (22/8).

Eis membru FALINTIL ne’e mos hateten, prosesu FALINTIL moris tamba, depois de 25 April nasaun Portugal fo liberdade ba nasaun Kolonializadu Portugues nian, atu eskoila sira nia distinu, tanba ne’e mak Timor Leste mos forma partidu.

Iha prosesu forma partidu uniko Partidu FRETILIN, ne’ebe hahu uluk husi Partidu ASDT, transforma ba FRETILIN, e husi FRETILIN mak harosi FALINTIL.

FALINTIL sai nuudar liman kroat FRETILIN nian, hodi defende autodeterminasaun ba independensia Timor Leste, Bilou-Mali konta katak, konseitu forma FALINTIL ne’e mosu husi lider Comite Central FRETILIN (CCF) nian, hanesan Saudozo Francisco Xavier do Amaral, Saudozo Nikolau Lobato, Rogerio Lobato, Mari Alkatiri, Jose Ramos Horta, inklui mos Saudoza Rosa Bonaparte alias ‘Mukit’.

“Sira ne’e hotu mak hamutuk hasai hanoin ida katak, tenki hamoris duni Forca ida iha FRETILIN nia laran, atu hamutuk ho povu hodi luta ba libertasaun nasional, iha tempo ne’eba naran Movimentu Libertasaun Timor Leste, to’o hikus mai mak muda naran ba FALINTIL,” Bilou-Mali fo sasin.

Bilou-Mali dehan tan katak, FALINTIL moris ho nia istoria rasik, istoria mak hahu husi prosesu ema barak mak sakrifika nia vida ba FALINTIL, ho hanoin ida katak, Timor Leste hakarak hamrik hanesan nasaun iha mundu rai klaran.

FALINTIL hamutuk ho povu hetan tiha ona objetivu luta, nune’e mak agora estadu tenki toma responsablidade ba FALINTIL.

FALINTIL mos hamutuk ho Frente tolu funu nian hanesan, Frente Armada, Frente Klandestina, no Frente Diplomatico, tanba rekoinesementu kontempla mos iha Konstituisaun RDTL nian, artigo 11.

Tuir Bilou-Mali, atu hatan ba nesesidade neebe mak kontempla iha rtigo 11, mak actual Primeiru Ministru xanana Gusmao kria ona komisaun hodi identifika dadus FALINTIL nian, iha 2004-2005 kontinua rekoilla dadus Frente Klandestina sira, e 2011-2012 komesa tan rekoilla dadus husi Frente Diplomatico.

Iha rekolamentu dadus ne’e, sei iha veteranus barak mak seidauk regista hotu, maibe hein katak, iha tempo besik sei hetan hitu registu nune’e kaer ba dadus ne’e, estadu toma konsiderasaun hodi fo valor tuir ida-idak nia dedikasaun.

.